PLB Nedir?
Personal Locator Beacon (PLB), ya da Türkçe karşılığıyla Kişisel Acil Konum Verici, yaygın olarak PLB kısaltmasıyla bilinen bir uydu haberleşme cihazıdır. Telefon, internet vb. sivil iletişim ekipmanlarının kullanım dışı kaldığı ortamlarda (Ormanlar, dağlık bölge, şehir dışı arazi, açık deniz, okyanus vb), acil bir durum yaşanması halinde uzaya sinyal göndererek uluslararası COSPAS-SARSAT uydu sistemi üzerinden yardım çağrılmasını sağlar.
1980’li yıllarda ABD, Fransa, Sovyet Rusya ortaklığıyla kurulan ve yıllar geçtikçe kapsamı genişleyen COSPAS-SARSAT uydu ağı sistemi, günümüzde 47 ülkede etkindir.
PLB’ler, bilhassa kampçılık, dağcılık, doğa yürüyüşü ve denizcilik faaliyetinde bulunan şahısların vakit kaybedilmeksizin hayatlarının kurtarılması için kullanılmaktadır.
PLB Kullanım Alanları
COSPAS-SARSAT sistemi uçak ve helikopterlerde ELT, tekne ve gemilerde EPIRB cihazları üzerinden acil yardım servisi sağlamaktadır. Bu cihazların PLB’lerden en temel farkı, mekanik şok – mekanik darbe – ivme – sıcaklık gibi çevresel faktörlere karşı da dayanıklı olmasıdır. Ayrıca ELT ve EPIRB modellerinin birçoğunda otomatik aktivasyon özelliği mevcuttur: Örneğin ELT’ler, 2.3g üzeri bir ivme görülmesi halinde kaza yapıldığını anlatmaktadır ve otomatik aktive olarak COSPAS SARSAT sistemine yardım sinyali göndermektedir. Benzer şekilde, EPIRB’ler de gemi veya teknede, bulunduğu konumda su taşkını tespit etmesi halinde otomatik aktive olmaktadır.
PLB’lerde otomatik aktivasyon fonksiyonu mevcut değildir. Zira herhangi bir vasıtaya özel değildir, tamamen kullanıcısının manuel şekilde aktive etmesiyle yardım sinyali göndermektedir. ELT ve EPIRB’ler, gerek otomatik aktivasyon özelliği, gerekse yıkıcı çevresel koşullara karşı dayanım için tasarımında sarf edilen mühendislik ve test-sertifikasyon süreçleri sebebiyle PLB’lere nazaran çok daha yüksek maliyetli olabilmektedir.
Dolayısıyla uluslararası denizcilik ve havacılık otoritesi kuruluşlar, belirli senaryolarda ve kısıtlarda uçak ve gemilerde ELT ya da EPIRB yerine PLB kullanılmasına izin vermektedir. Bu durum, maliyetindeki avantaj sebebiyle, havacılık ve denizcilik şirketlerinin de bazı durumlarda PLB kullanmasının yolunu açmıştır.
PLB’nin kullanılmasının uygun olduğu durumlar şu şekildedir:
- Kampçılık, dağcılık, doğa yürüyüşü gibi aktivite katılımcısı şahıslar
- Telefonun çekmediği şehir dışı arazilerde çalışan şahıs ve şirketler
- 2 kişi altında yolcu taşıyan, deplasman yüküyle beraber 8 tonu geçmeyen küçük uçaklar
- Test, sertifikasyon veya tasarım-geliştirme aşamasında olan uçaklar
- Kalkış yerinden 50 NM’den (~90 KM) fazla uzaklaşmayan yerel bir seyir planına sahip olan uçaklar
- Kıyıdan 2 NM’den (3.6 KM) fazla uzaklaşmayan ve 10 metreden küçük tüm deniz taşıtları
PLB’ler, acil yardım çağrısının yapılmasıyla UHF bantta COSPAS-SARSAT sistemine sinyal göndererek konum ve kimlik bilgisi iletir. Bu sinyal iletimi, 24 saatten uzun sürmek zorundadır. Pharus Tech, 48 saate varan sinyal yayın kabiliyeti ve su geçirmezlik özelliği bulunan PLB ürünü geliştirmektedir. Lamda, Hermes, Ares ve Heracles olmak üzere dört ayrı konfigürasyon şeklinde sertifiye edilip piyasaya sürülmesi planlanan bu PLB’lerin hem maliyet hem de teknik özellik açısından birçok avantaj sunması ön görülmektedir.
PLB Nasıl Kullanılır?
Pharus Tech PLB’lerinde, yandaki animasyonda 
görüldüğü üzere, acil yardım çağrısının yapılmasından önce anteni açılmalı ve anten gökyüzüne dimdik bakacak şekilde konumlandırılmalıdır. Aktivasyon butonuna basılarak cihazın aktive edilmesiyle, COSPAS-SARSAT sistemine konum ve kimlik bilgisi barındıran sinyal iletimine başlanacaktır. Aktive edilen PLB’nin sabit bir konumda gökyüzünu açık şekilde görebilecek bir noktada kuru toprağa bırakılması önemle tavsiye edilir.
COSPAS ve SARSAT sisteminin, PLB’nizden gelecek acil yardım çağrısını görmesi, bulunduğunuz konuma ve o esnada uzaydaki uyduların konumuna göre değişmektedir. PLB’nizin acil yardım sinyali göndermesine başlamasına müteakip 30 dakika ila 4 saat aralığında bir süre içerisinde COSPAS ve SARSAT tarafından acil durumunuza dair tespit yapılması beklenir. COSPAS – SARSAT sisteminin, acil durum tespiti yapmasından sonra, bulunduğunuz konumdaki ülkenin ilgili devlet makamına ivedilikle acil durum bildirilir. PLB’nizden iletilen konuma arama-kurtarma ekiplerinin doğrudan gelmesi sağlanır.
PLB’nin lazım olabileceği bir ortama gitmeden önce, PLB’nizin düzgün çalışacağından emin olmanız gereklidir. Batarya yetersizliği, anten temassızlığı, cihaza mekanik hasar vb. sebepler PLB’nin çalışmamasına yol açabilir. Böyle bir durumda PLB, ihtiyaç duymanıza rağmen gerekli sinyali veremeyecektir. PLB’nizin düzgün çalışacağından emin olmanız için PLB’lerde “Test” butonu mevcuttur. Test butonuna basarak, PLB’nizin kullanıma hazır olup olmadığını tespit edebilirsiniz. Buna dair detaylı bilgiler, ilgili PLB’nin kullanım kılavuzunda yer alacaktır.
Önemli Uyarı: PLB’lerde Test butonuna basarak, belli miktarda batarya tüketimine yol açarsınız. Bu sebeple birçok PLB üreticisi, belli bir kullanım ömrü garantisi verdiği PLB’ler için maksimum Test sayısı belirtmektedir. Bu sayının üstünde Test icra edilmesi, PLB’nin bataryasının kritik seviye altına düşmesine yol açabilir. PLB’lerde batarya değişimi, üretici veya üretici onaylı şirketler tarafından yapılması gereken hayati bir süreçtir. Bu sebeple PLB’nizi lüzumsuz yere defalarca test etmeniz, cihazı batarya değişimi için üreticiye geri göndermenize ve hizmet bedeli ödemenize yol açabilir.
Pharus Tech PLB, 5 yıllık kullanım ömrüne sahiptir ve 5 yıllık kullanım ömrü içerisinde 20 kez Test yapılmasına izin verir. Pharus Tech’in gelecekte sertifiye ettirip piyasaya sürmeyi planladığı Zeus PLB’nin ise 10 yıllık kullanım ömrüne ve 40 üzeri Test limitine sahip olması hedeflenmektedir.
Uluslararası COSPAS-SARSAT kurumunun yayınladığı halka açık veriler göstermektedir ki, Acil Durum Vericileri sayesinde her yıl ortalama 3000’den fazla insanın hayatı kurtarılmaktadır.
Çaresiz kaldığınız bir durumda, her ne ortamda bulunursanız bulunun, PLB cihazları sizin için bir umut olacaktır.
Yazar: [email protected]
Mor Teknoloji
