ELT
Acil Durum Vericisi Nedir?
Ulaşım araçlarının gelişmesiyle birlikte dünyamız günden güne küçülüyor. Teknolojinin seviyesi artsa da iç veya çevresel faktörlerden dolayı her zaman tehlikeli olaylar yaşanma olasılığı bulunuyor. Uçak kazası, gemi batması veya bir dağcının kaybolması gibi acil durumlarda acil durum vericisi aktive ediliyor ve sürekli bir sinyal gönderiyor. Bu sinyal arama ve kurtarma (SAR) ekipleri tarafından, vericinin lokasyonunu bulmak ve hemen olaya müdahale etmek için kullanılıyor.
Acil Durum Vericisi Türleri
Acil durum vericileri kullanım alanlarına göre 3 sınıfa ayrılırlar:
- Hava araçları için Emergency Locator Transmitter (ELT)
- Kişisel kullanım için Personal Locator Beacons (PLB)
- Deniz araçları için Emergency Position Indicating Radio Beacon (EPIRB)
ELT
ELT’ler, bir kazaya veya ciddi bir olaya maruz kalması durumunda, hava aracının mevcut konum bilgisini sağlamak amacıyla arama ve kurtarma (SAR) hizmetlerinde kullanılan bir cihazdır. Yönetmelikler gereği hava araçlarında bulundurulması zorunludur. ELT’ler otomatik veya pilot tarafından manuel olarak etkinleştirilebilir. Sadece acil durumlarda muhtelif uydular üzerinden konum sağlamak için 121.5 veya 406 MHz frekanslarında yayın yaparlar. Bununla birlikte, 1 Şubat 2009’da Uluslararası COSPAS-SARSAT Programı, 121.5 MHz frekansının* izlemesini sonlandırmıştır. ELT’lerin sinyalleri en az 24 saatten 48 saate kadar iletmeleri gerekmektedir. Bazı durumlarda EPIRB’ler veya PLB’ler ELT’lerin yerine kullanılabilmektedir.
PLB
PLB’ler diğer acil durum vericileri arasında en küçük olan cihazlardır ve bu sebeple dağcılar, arazi keşifleri, merkezden uzakta çalışan işçiler, bot veya kabin ekipleri gibi kişisel kullanımlar için uygundurlar. PLB’ler bir araca monte edilmezler, aksine kullanıcıya aittirler. Birçok farklı alanlar kullanılmalarına rağmen, asıl kullanım alanları karadır. Aktive edilmiş durumda 24 saatten 35 saate kadar pil ömrüne sahiptirler. Bekleme durumunda ise 5 yıla kadar dayanabilirler. Yine de aktive ediltikten ve kullanıldıktan sonra bataryalarının değiştirilmesi gerekmektedir. Diğer acil durum vericilerinden farklı olarak sadece manuel olarak aktive edilebilirler ve sadece 406 MHz frekansında yayın yapabilirler.
EPIRB
EPIRB’ler manuel olarak veya geminin batması, yanması veya tahliye edilmesi gibi acil bir durumda otomatik olarak (örnek olarak suya temas edince) aktive edilen bir cihazdır. Suda batmazlar ve bir uyar flaşıyla dikkat çekerler. Aynı zamanda 406 Mhz ve 121.5 MHz frekanslarından yayın yaparak uydular ve karadaki istasyonlar tarafından bulunmaya çalışırlar. Serbestçe yüzebilecek bir şekilde gemiye monta edilmeleri önemlidir ve gemiye kayıt edilirler. EPIRB’ler en az 48 saat boyunca yayın yapabilirler ve 10 yıla kadar batarya ömürleri vardır.
*Günümüzde uydular, 121.5 MHz’den sinyal yapan acil durum vericilerini desteklememektedir. Bu vericiler hala lisanslanabilir olmalarına karşın onlara güvenmek oldukça sakıncalıdır. 121.5 Mhz ve 243 MHz frekansları hala karadaki istasyonlar tarafından dinlenmektedir.
COSPAS-SARSAT Sisteminin ilk 30 yılında faaliyette olan 406 MHz frekansındaki Acil Durum Vericilerinin grafiksel gösterimi
Acil Durum Vericileri Nasıl Çalışır?
Her 50 saniyede bir, 406 MHz acil durum vericileri yarım saniyelik bir veri yayar. Verici mesajı, COSPAS-SARSAT uyduları (LEO ve GEO uyduları) tarafından, mesajı otomatik olarak değerlendiren ve tehlike sinyalinin coğrafi konumunu belirleyen Local User Terminals (LUTs) olarak bilinen COSPAS-SARSAT kara istasyonlarına gönderilir. 406 MHz işaretçisi tarafından gönderilen her mesajın, verici için kendine özel, protokol kodu ve flagi, ülke kodu ve diğer tanımlayıcı veri alanlarından oluşan bir tanımlayıcısı olmalıdır. İlgili idareye bağlı olarak tanımlama verisi farklı alfabetik formlarda iletilebilir. Ayrıca, verici sinyali mesajın içeriğinden bağımsız olarak konumun hesaplanmasına izin vermesi önemlidir.
Bu performans gereksinimlerinin karşılandığını ve arama ve kurtarma (SAR) hizmetlerine iletilen uyarı ve konum verilerinin kalitesinin korunduğunu garanti etmek için yalnızca COSPAS-SARSAT gereksinimlerini ve onay standartlarını karşılayan vericiler kullanılmalıdır. Sonrasında, işlenen veriler Mission Control Centers (MCCs)‘lere iletilir. Burada arama ve kurtarma operasyonları planların koordine edilir.
By Can Önal- [email protected]
Mor Teknoloji
